William Henry Harrison (Dzodze 9, 1773 – Afɔfiɛ 4, 1841) nye United States ƒe dukplɔla 9 lia. Eƒe megbeŋkɔe nye "Old Tippecanoe" eye wònye aʋawɔla si ŋu wodea bubui ŋutɔ. Harrison ye subɔ ɣeyiɣi kpuitɔ kekeake wu United States dukplɔla ɖesiaɖe. Eƒe dziɖuɣi xɔ ɣleti ɖeka pɛpɛpɛ.[1]

Wotiam dukplɔla le ƒe 1840 me, eye wòka atam le Tedoxe 4, 1841. Eƒe zidziƒonuƒo xɔ gaƒoƒo ɖeka kple aɖabaƒoƒo blaene. William Henry Harrison xɔ aklãdɔ sesẽ aɖe, eye le Afɔfiɛ 4 lia dzi le ƒe ma ke me la, eku. Eyae nye dukplɔla gbãtɔ si ku le eƒe zi dzi.[2] Harrison nye dukplɔla tsitsitɔ kekeake si xɔ ɖoƒea esime wòxɔ ƒe 68, ŋkeke 23, vaseɖe esime Ronald Reagan si xɔ dukplɔla ƒe ɖoƒea esime wòxɔ ƒe 69. Eyae nye dukplɔla mamlɛtɔ si wodzi do ŋgɔ na United States ƒe Ðokuisinɔamesi ƒe Gbeƒãɖeɖe.

Tɔgbuiayɔvi nye United States ƒe dukplɔla 23 lia, Benjamin Harrison.

Agbenɔnɔ le ɖevime trɔ asi le eŋu

Wodzi Harrison le Dzodze 9, 1773. Enye Benjamin Harrison V kple Elizabeth Bassett ƒe vi adreawo dometɔ suetɔ. Wonɔ Berkeley Agbledeƒe si le Charles City County, Virginia. Eyae nye dukplɔla mamlɛtɔ si wodzi abe Britain dukɔmevi ene do ŋgɔ na Amerikatɔwo ƒe Ðokuisinɔɣi. Fofoa nye agbledela kple amedɔdɔ le Anyigbagã dzi Sewɔtakpekpe (ƒe 1774–1777) si de asi Ðokuisinɔamesi ƒe Gbeƒãɖeɖe te. Enye Virginia ƒe Nutomedziɖula le ƒe 1781 kple 1784 dome. Wotia nɔviaŋutsu tsitsitɔ Carter Bassett Harrison be manye Virginia teƒenɔla le United States Teƒenɔlawo ƒe Aƒea me.

Le ƒe 1787 me la, ede Presbyteriatɔwo ƒe Hampden-Sydney Kɔledzi. Ede sukua vaseɖe ƒe 1790. Harrison nya Latingbe kple Fransegbe nyuie.

Srɔ̃ɖeɖe kple ƒome trɔ asi le eŋu

Le ƒe 1795 me la, edo go Anna Symmes. Vi 10 ye nɔ wo si.

Eƒe agbenɔnɔ abe dukplɔla ene trɔ asi le eŋu

Eka atam le Tedoxe 4, 1841 dzi si nye ŋkeke si dzi vuvɔ nɔ wɔwɔm eye tsi nɔ dzadzam. Eƒe zi gbãtɔ ƒe nuƒoa nye esi didi wu ɖesiaɖe le Amerikatɔwo ƒe ŋutinya me.

Harrison ƒe nuƒo si wòƒo zi gbãtɔ nye Whigtɔwo ƒe ɖoɖowɔɖia ƒe nyagbɔgblɔ tsitotsito, vevietɔ esi womegblɔ be eɖi anukware le Jackson kple Van Buren ƒe ɖoɖowo ŋu o.

Harrison do ŋugbe be yeagbugbɔ United States ƒe Gadzraɖoƒegã aɖo anyi eye yeakeke ga home si sɔ gbɔ wu si wòatsɔ ado gae ɖe enu to pepa dzi ga nana me.

Dɔnɔ kple ku trɔ asi le eŋu

Le Tedoxe 26, 1841 dzi la, Harrison dze dɔ le dzamezã ta. Woxɔe se be yame ƒe nɔnɔme gbegblẽ si nɔ anyi le eteƒenɔɣi gbɔe eƒe dɔlélea tso.

Vuvɔa nu sẽ ɖe edzi, eye wòtrɔ kabakaba zu aklãdɔ kple aklãdɔ. Edze agbagba be yeaɖi ɖe eme le White House, gake mete ŋu kpɔ xɔ si me tomefafa le o le ameha si nɔ ɔfis dim ta. Eƒe hadomeɖoɖowɔɖi si me vovo menɔa ame ŋu kura o na be ɣeyiɣi si wòatsɔ aɖi ɖe eme sesẽna ɖe edzi.

Harrison ƒe ɖɔktawo te atike siwo nye opium, castor oil, leeches, kple Virginia snakeweed zazã kpɔ. Gake ɖeko atikewɔwɔawo na Harrison gagblẽ ɖe edzi, eye wòva nɔ dziɖeleameƒo me.

Harrison ku le eƒe dukplɔla ƒe ŋkeke 32 lia dzi le Afɔfiɛ 4, 1841 dzi le ŋdi ga 12:30 me le aklãdɔ, ʋuʋudedi, kple septicima ta. Ewɔ dɔ le dukplɔla ɖesiaɖe ƒe ɣeyiɣi kpuitɔ kekeake me tso Tedoxe 4, 1841 vaseɖe Afɔfiɛ 4, 1841, ŋkeke 30, gaƒoƒo 12, kple aɖabaƒoƒo 30. Eyae nye United States ƒe dukplɔla gbãtɔ si ku le eƒe zi dzi.

Harrison ƒe kunuwɔwɔ yi edzi le Wesley Sɔlemexɔ me le Cincinnati, Ohio le Afɔfiɛ 7, 1841. Woɖii gbã le Sewɔtakpekpea ƒe Tsiẽƒe le Washington, D.C.. Emegbe woɖii ɖe North Bend, Ohio.

Nyatakakatsoƒewo trɔ asi le eŋu

  1. William Henry Harrison at White House.gov
  2. Watson, Robert P.; Gordon, Ann (2003). Anticipating Madam President. Lynne Rienner Publishers. p. 29. ISBN 978-1-58826-113-7. Retrieved 31 January 2010.